Hersenonderzoek bij kinderen

Waarom is dit onderzoek belangrijk?

Waarom onderzoeken we lezen en dyslexie bij kinderen?

Kinderen laten grote verschillen zien in hoe makkelijk ze leren lezen. In Nederland heeft bijvoorbeeld één op de twintig kinderen ernstige dyslexie. Daarnaast is er een grote groep kinderen met mildere leesproblemen. Leesproblemen worden nu pas vastgesteld en behandeld nadat bewezen is dat een kind niet voldoende reageert op leesonderwijs. Dat is meestal pas rond 8-9 jaar, wanneer de problemen zich al opgestapeld hebben, en het zelfvertrouwen vaak lager geworden is.

Met ons onderzoek willen we de vroege voorspelling van leesproblemen verbeteren. We onderzoeken bijvoorbeeld hoe 5, 6 en 7-jarige kinderen nieuwe letters leren en hoe de hersenen daarbij veranderen. Met deze kennis ontwikkelen we nieuwe leertaken die leraren kunnen helpen om kinderen al vanaf het begin van het leren lezen zo goed mogelijk te ondersteunen.

Meer weten over de hersenen en dyslexie?

Bekijk deze video over dyslexie van Milene Bonte voor de Universiteit van Nederland.
Lees een interview met Milene Bonte over project Leeswinst.
Ga naar de pagina ‘Dyslexie’

Hoe meten we hersenactiviteit?

In ons onderzoek gebruiken we twee methoden om hersenactiviteit te meten bij kinderen: (1) EEG en (2) functionele (f)MRI. Beide technieken zijn pijnloos en kunnen heel precies laten zien op welke manier de hersenen veranderen tijdens het leren lezen, en welke verschillen kinderen hierin laten zien. Hieronder leggen we uit wat een EEG en fMRI meting inhoudt.

Wat is een EEG meting?

EEG staat voor “electroencephalogram”. Bij de EEG meting krijgt uw kind een kapje (soort badmuts) op het hoofd met daarin elektroden (soort microfoontjes). De elektroden meten hersengolven zoals een thermometer de temperatuur meet en voegen niets toe aan wat er spontaan gebeurt. Hersengolven ontstaan als je hersenen actief zijn, bijv. als je iets hoort, ziet, ergens aan denkt of iets doet. Na afloop van het onderzoek bekijken we de hersengolven met specifieke software. We kunnen dan stap voor stap volgen wat er in de hersenen gebeurt als uw kind de letters van de taal van het Leeswinst monstertje leert. Zo kunnen we bijvoorbeeld zien wanneer de hersenen de vorm van letters herkennen, de klank van letters verwerken, of letters samenvoegen tot een woord.

Uw kind zit op een fijne stoel. We nemen regelmatig pauze en maken het gezellig. Het onderzoek duurt maximaal 2 uur inclusief pauzes.

EEG wordt vooral gebruikt om te onderzoeken wanneer hersenactiviteit in een bepaald gebied plaatsvindt.

Wat is een fMRI scan?

De afkorting fMRI staat voor “functional Magnetic Resonance Imaging”. Het is een moderne techniek die gebruik maakt van een magneetveld en radiogolven om beelden van de hersenen te maken. Er komen géén röntgen of andere ioniserende stralen aan te pas. Na analyse van de hersenbeelden is het mogelijk om te zien welke hersenengebieden het meest actief zijn tijdens het uitvoeren van een bepaalde taak. Zo kunnen we bijvoorbeeld zien welke hersengebieden precies gebruikt worden om de vorm van letters te herkennen, de klank van letters te verwerken, of letters samen te voegen tot een woord.

Ons team zal uw kind met veel zorg op het fMRI experiment in de scanner voorbereiden.Tijdens de fMRI meting ligt uw kind in de scanner en wordt op verschillende momenten gevraagd om stil te liggen.

fMRI wordt vooral gebruikt om te bekijken waar hersenactiviteit precies plaatsvindt.

Hoe verloopt een bezoek?

Het onderzoek van Project Leeswinst vindt plaats op de Universiteit Maastricht of op één van onze andere onderzoekslocaties in Nederland. Uw kind mag samen met een vriendje/vriendinnetje meedoen of alleen. We maken er samen een leuk uitje van. Het onderzoek duurt maximaal 2 uur inclusief pauzes.

Het onderzoek bestaat uit twee onderdelen:

EEG meting met een leertaak met letters
Korte taaltests op de laptop en op papier

Voor de EEG meting krijgt uw kind een EEG badmuts op het hoofd met daarin een soort microfoontjes die hersengolven kunnen oppikken. Zo kunnen we zien hoe de hersenen veranderen tijdens het leren van de letters. Tijdens het onderzoek zit uw kind op een fijne stoel. De EEG meting is niet pijnlijk en heeft geen nadelige gevolgen voor het welzijn van uw kind.

De taaltests bestaan uit korte taakjes op de laptop of op papier. Deze taken zijn niet moeilijk en laten zien wat uw kind al weet over bijvoorbeeld letters en woorden.

Wie wordt uitgenodigd voor deelname?

In de eerste fase van het onderzoek (april – november 2024), nodigen we 5, 6 en 7-jarige kinderen (eind groep 2 / begin groep 3) uit voor deelname. We zijn hiervoor op zoek naar kinderen met óf zonder dyslexie in de familie. Hierna blijven we de leesontwikkeling van de kinderen graag 2 jaar volgen. Zo komen we te weten op welke manier we leesproblemen het beste kunnen voorspellen.

Vergoeding en terugkoppeling

Uw kind krijgt een cadeautje en ons Leeswinst junior onderzoeker diploma. Uw reiskosten worden vergoed. Na afloop zullen we u/uw kind op de hoogte houden van onze resultaten, o.a. op ons Leeswinst kindercongres.

Meer weten of deelnemen? Neem contact op via de pagina deelnemen!